کانی زایی تبخیری (انیدریت و سلستیت) و تأثیر آن بر کیفیت مخزنی زون های دولومیتی سازند آسماری، بخش شمالی فروافتادگی دزفول، جنوب غرب ایران

سازند آسماری، به سن الیگوسن- میوسن زیرین، مهم ترین سنگ مخزن هیدروکربوری در جنوب و جنوب غرب ایران محسوب می شود. این سازند در میدان مورد مطالعه توالی مخلوطی از نهشته های کربناته (غالباً در بخش بالایی) و آواری (غالباً در بخش پایینی) است. بخش کربناته این سازند (به سن میوسن زیرین) که غالباً از رخساره های کم عمق و پرانرژی سدی و لاگونی تشکیل شده، به شدت متأثر از فرآیندهای دیاژنزی است. مطالعات ماکرومیکروسکوپی همراه با آنالیزهای متداول مغزه و ژئوشیمیایی نشان داد که در افق های دولومیتی، ایجاد فضاهای خالی بین بلوری و وجود فضاهای خالی بین دانه ای اولیه از یک سو و عملکرد فرآیندهای تراکم و کانی زایی تبخیری از سوی دیگر باعث تغییرات وسیعی در کیفیت مخزنی شده است. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر کانی های تبخیری انیدریت و سلستیت بر خواص مخزنی افق های دولومیتی سازند آسماری انجام شده است. این پژوهش نشان داد که مقدار و نحوه گسترش کانی های تبخیری انیدریت و سلستیت، نقش بسیار مهمی در کنترل کیفیت مخزنی این سازند داشته است. بیشترین و مؤثرترین شکل گسترش انیدریت و سلستیت، اشکال سیمان پرکننده فضاهای خالی، فراگیر، جایگزینی و بعضاً پرکننده شکستگی ها بوده است. در برخی نمونه ها سیمان تبخیری با اشغال حدود 40% فضاهای بین دانه ای (در مراحل اولیه تدفین) و بین بلوری، تخلخل و تراواییِ افق دولومیتی را به نزدیک صفر کاهش داده است. اشکال نودولی اولیه و ثانویه، با وجود گسترش قابل توجه در همه رخساره ها، تأثیری بر کاهش کیفیت مخزنی سازند آسماری نداشته اند.